Mấy bữa mỏi tay, gõ một bài, dài thoòng, về các nhà trí thức thiên Cộng, nhất là về cái tai hại của họ đối với lịch sử, chợt nhớ một đoạn Milan Kundera viết về chuyện này.
Tìm đọc lại và xé bài đang viết, vứt vào sọt rác. Đi đâu loanh quanh cho đời mỏi mệt: tác giả ‘’ L’insoutenable légèreté de l’être ‘’, trong vài dòng, đã nói hết, khỏi cần thêm thắt gì.
Kundera : ‘’ Những người nghĩ rằng các chế độ Cộng Sản chỉ là sản phẩm của một bọn sát nhân, đã xếp vào bóng tối một sự thực căn bản : những chế độ sát nhân không phải do bọn sát nhân tạo ra, nhưng là con đẻ của những kẻ nhiệt thành, tin như đinh đóng cột là mình đã tìm ra con đường duy nhất dẫn tới thiên đàng. Và quyết tâm bảo vệ con đường đó, họ đã giết rất nhiều người. Sau đó, người ta thấy rõ là không có thiên đàng, và những kẻ nhiệt thành là một bọn sát nhân ‘’
———-
Để lại nguyên văn tiếng Pháp dưới đây, bởi vì dịch là phản, nhất là khi người dịch có khả năng hạn chế, và rất khả nghi :
‘’ Ceux qui pensent que les régimes communistes sont exclusivement la création de criminels laissent dans l’ombre une vérité fondamentale: les régimes criminels n’ont pas été façonnés par des criminels, mais par des enthousiastes convaincus d’avoir découvert l’unique voie du paradis. Et ils défendaient vaillamment cette voie, exécutant pour cela beaucoup de monde. Plus tard, il devient clair que le paradis n’existait pas et que les enthousiastes étaient des assassins ‘’
NGHIÊM TRỌNG
Tại sao những ông trùm Cộng Sản lúc nào cũng có vẻ nghiêm trọng, ai đụng tới là phạm tội xúc phạm lãnh tụ, ai dỡn chơi là đi tù ?
Montesquieu : « nghiêm trọng là hạnh phúc của những kẻ ngu xuẩn » ( la gravité est le bonheur des imbéciles )
Milan Kundera : « tôi ý thức được giá trị của khôi hài khi sống dưới chế độ độc tài kiểu Staline ( Stalin) Tôi nhận ra ngay một người không phải là đệ tử của Staline, một người không có gì để ta phải e ngại, qua cái cách anh ta mỉm cười. Cái chất khôi hài là một dấu hiệu để ta có thể tin cậy. Từ đó, tôi kinh hãi trước một thế giới đã mất hết khả năng khôi hài » (*)
Cũng như Kundera ( văn hào Pháp gốc Tiệp ), Eugèng Ionesco ( kịch tác gia Pháp gốc Roumanie ) hiểu thực chất độc tài CS hơn ai hết.
Ionesco : '' Ở nơi nào không biết khôi hài, ở đó không còn nhân tính; ở nơi nào không có khôi hài, ở đó có trại tập trung, cải tạo '' (**)
Vẫn Kundera : '' Trẻ con không có quá khứ, đó là cái bí mật giải thích cái ngây thơ tuyệt vời trong nụ cười của chúng ''. (***) Trong khi với quá khứ của họ-mờ ám, nhiều khi đẫm máu-, có lẽ là một cái may cho cho thiên hạ, khi những đầy tớ lớn không cười nữa
_____________
(*) J’ai appris la valeur de l’humour sous la terreur stalinienne. Je savais toujours reconnaître quelqu’un qui n’était pas stalinien, quelqu’un dont je n’avais rien à craindre, à sa façon de sourire. Le sens de l’humour est un signe de reconnaissance auquel on peut se fier. Et depuis, je suis terrifié par un monde qui perd son humour
(**) Où il n'y a pas de l'humour, il n'y a pas d'humanité; où il n'y a pas de l'humour, il y a le camp de concentration;
(***) Les enfants sont sans passé et c'est tout le mystère de l'innocence magique de leur sourire
Kommentare